Intensywna działalność człowieka na ogół negatywnie wpływa na świat przyrody. Przemysł, niezrównoważona gospodarka łowiecka i leśna to jedne z głównych czynników, które na przełomie XIX i XX wieku doprowadziły do znacznych ubytków w świecie flory i fauny Tatr. Aby temu zapobiec, 1 stycznia 1955 r., na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 30.10.1954 r., utworzony został Tatrzański Park Narodowy.
Obejmuje on swoim zasięgiem zarówno polskie Tatry, jak i elementy Pogórza Bukowińskiego i Rowu Podtatrzańskiego.
Jednym z kluczowych walorów przyrodniczych Tatrzańskiego Parku Narodowego są jeziora polodowcowe, których znak rozpoznawczy stanowi zachwycająca przezroczystość wody. Do największych, a zarazem najbardziej popularnych należą Morskie Oko i Wielki Staw Polski. Dużą atrakcją dla miłośników przyrody są również wywierzyska oraz wodospady, zwłaszcza Wielka Siklawa czy Wodogrzmoty Mickiewicza.
Cechami charakterystycznymi dla krajobrazów w Tatrzańskim Parku Narodowym są urozmaicona rzeźba terenu, ostre szczyty i malownicze doliny. Na szczególną uwagę zasługują też jaskinie, których jest tutaj aż 650, natomiast turyści mają szansę zobaczyć 6 z nich.
Świat fauny wyróżnia się piętrowością. Regiel dolny zajmują lasy świerkowe, jodłowe i bukowe. Regiel górny porastają głównie bory świerkowe, a roślinność piętra turniowego (w Polsce występującą wyłącznie w Tatrach) reprezentują głównie mchy i paprocie, ze względu na surowy klimat tych obszarów.
Piętrowość niejako podyktowała także rozmieszczenie poszczególnych gatunków zwierząt. W wyższych partiach spotkać można świstaka i kozicę, a w niższych niedźwiedzia brunatnego, jelenia czy rysia.
Unosząc głowę ku niebu, być może uda się dostrzec królujące w tamtejszych obszarach orły przednie lub pomurniki. Te ostatnie odznaczają się różowo-czerwoną barwą piór z czarnym nalotem.
Warto wiedzieć, że zarówno fauna jak i flora Tatrzańskiego Parku Narodowego posiada w swoich „szeregach” endemity – wśród zwierząt przedstawicielem jest chociażby świstak tatrzański, a wśród roślin warzucha tatrzańska czy dębik ośmiopłatkowy.
Zapamiętaj:
- został utworzony 30 października 1954 r.,
- położony jest na południu województwa małopolskiego,
- jego symbolem jest kozica,
- najwyższym szczytem górskim są Rysy, to także najwyżej położony punkt Polski,
- sąsiaduje ze słowackim Tatrzańskim Parkiem Narodowym,
- siedziba dyrekcji parku znajduje się w Zakopanem,
- e-bilety parkingowe można kupić na stronie internetowej parku,
- z psem można wędrować jedynie Drogą pod Reglami i szlakiem biegnącym dnem Doliny Chochołowskiej,
- od 1 marca do 30 listopada wszystkie szlaki turystyczne, rowerowe i narciarskie są zamknięte od zmierzchu do świtu,
- turyści mają do dyspozycji 275 km znakowanych szlaków turystycznych o różnych stopniach trudności.
Zobacz:
- Krzyż na Giewoncie,
- Dolinę Pięciu Stawów,
- Jaskinię Śpiących Rycerzy,
- zachód słońca z Gubałówki,
- kosodrzewinę, nazywaną również kosówką, czyli krzewiasty, karłowaty rodzaj sosny.
Zrób:
- zdobądź najwyższy szczyt Tatr – Rysy,
- nocuj w schronisku Górskim PTTK Murowaniec na Hali Gąsienicowej,
- wyjedź koleją linową na Kasprowy Wierch,
- obserwuj panoramę Tatr ze szczytu Nosala,
- przejedź trasę rowerową „Dolina Chochołowska: od Siwej Polany do schroniska na Polanie Chochołowskiej”.
Posmakuj:
- kotleta chochołowskiego – filet drobiowy z czosnkiem, podawany z ziemniakami i surówką,
- deseru chochołowskiego – szarlotka z jagodami i bitą śmietaną,
- oscypka z żurawiną,
- bigosu,
- kwaśnicy z żeberkiem,
Kup:
- bluzę „Orla Perć”,
- czapkę „Kozi Wierch”,
- książkę „Tatry. Przewodnik dla dużych i małych”,
- kubek termiczny z logo schroniska PTTK Murowaniec,
- koszulkę z nadrukiem „Kozica górska”.
Mów:
(gwara góralska)
- Chałpa – dom
- Gacie – kalesony, spodnie
- Godać – mówić
- Ino – tylko
- Watra – ognisko
