Starania o utworzenie parku narodowego w najstarszych górach w Polsce rozpoczęły się już na początku ubiegłego wieku. Świętokrzyski Park Narodowy powstał w 1950 roku. Trzonem parku były utworzone w pierwszej połowie XX wieku rezerwaty: rezerwat ścisły na Chełmowej Górze, rezerwat na Łysej Górze i na Łysicy, oraz rezerwat częściowy na Miejskiej Górze.
Po 16 latach, od utworzenia, park powiększono o część Pasma Klonowskiego i Kompleks Zapusty. Obecnie zajmuje obszar 7626,45 ha, a jego otulina 20786,07 ha. Świętokrzyski Park Narodowy obejmuje Pasmo Łysogórskie i jego najwyższe wzniesienia – Łysicę i Łysą Górę, fragment Pasma Klonowskiego, część Pasma Pokrzywińskiego oraz fragmenty Doliny Wilkowskiej i Dębniańskiej.
Teren podzielono na 8 obwodów ochronnych. Wyodrębniono także 5 obszarów ochrony ścisłej, które łącznie zajmują około 38% całkowitej powierzchni parku: Chełmowa Góra, Łysica – Święty Krzyż, Czarny Las, Mokry Bór, Psarski Bór.
95% powierzchni zajmują lasy. Charakterystyczne są tam mieszane bory jodłowe i buczyny karpackie oraz niewielki zespół jarzębiny świętokrzyskiej. Flora liczy 859 gatunków roślin, w tym 35 gatunków drzew, 340 gatunków porostów, 272 gatunki glonów, oraz 450 gatunków grzybów wielkoowocnikowych. Naliczono: 150 gatunków ptaków, 45 gatunków ssaków, 14 gatunków płazów i 6 gatunków gadów.
Symbolem parku jest jeleń, który między rogami ma krzyż z dwoma poziomymi ramionami. Wybór jelenia na zwierzę herbowe nie był przypadkowy. Związany jest on z legendą, dotyczącą powstania największego klasztoru Gór Świętokrzyskich.
Siedziba parku znajduje się w mieście Bodzentyn.
Przez jego obszar przebiegają liczne i często uczęszczane szlaki turystyczne:
· czerwony z Trzcianki do Świętej Katarzyny;
· niebieski z Nowej Słupi na Święty Krzyż;
· niebieski z Bodzentyna do Świętej Katarzyny;
· zielony przebiegający w granicach parku od Zagórza do Psarów Podleskich;
· żółty przebiegający w granicach parku od Klonowa do Bukowej Góry;
· czarny przez enklawę ŚPN Góry Chełmowej.
Zapamiętaj:
- najwyższe szczyty Gór Świętokrzyskich to Łysica (612 m n.p.m.) oraz Łysa Góra (595 m n.p.m.),
- Góry Świętokrzyskie, wraz z Sudetami, są jednymi z najstarszych łańcuchów górskich w Europie,
- w parku znajduje się jodła mierząca 51 m, uważana za najwyższe drzewo w Polsce,
- na grzbietach Gór Świętokrzyskich występują charakterystyczne rumowiska skalne, nazywane gołoborzami,
- najstarsze drzewostany parku liczą przeszło 220 lat.
Zobacz:
- Muzeum Przyrodnicze ŚPN na Łysej Górze,
- kompleks zabudowań dawnego klasztoru Benedyktynów Świętokrzyskich na Łysej Górze,
- „Osadę Średniowieczną” w Hucie Szklanej,
- Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi,
- Centrum Kulturowo-Archeologiczne w Nowej Słupi.
Zrób:
- odwiedź Muzeum Minerałów i Skamieniałości w Świętej Katarzynie,
- wybierz się do Jaskini Raj,
- odwiedź park rozrywki i miniatur Sabat Krajno
- podziwiaj gołoborza przy szczycie Łysicy,
- wejdź na platformę widokową na Łysej Górze.
Posmakuj:
- gotowanych kulek z ziemniaków i mąki, okraszonych słoniną,
- pierogów z kaszą jaglaną,
- pasztetu ziemniaczanego,
- zalewajki świętokrzyskiej,
- piernika na mące żytniej.
Kup:
- bilety wstępu do parku,
- mapę ŚPN,
- drewniany brelok,
- torbę bawełnianą z logo parku,
- znaczek z logo parku.
